Schwundgeld of Freigeld uit het Reich.

[grivnagozer]

In 1919 probeerden Gustav Landauer en zijn minister Silvio Gesell Beieren af te scheiden van Duitsland, en dit resulteerde heel even in de Vrije Republiek Bavaria. Silvio Gesell had als minister van Financiën een uniek idee om zogenaamde rantsoeneringskaarten om te vormen in bankbiljetten om de gierende inflatie te bestrijden.

Hij maakte bankbiljetten tegen een uitgifte van 50 Reichsmark in de wetenschap dat die bankbiljetten dagelijks in de waarde kelderden. In de uitsparingen op de kaart werden om de zoveel tijd door de uitgevende instantie een soort van postzegeltjes geplakt, en zo kon de gebruiker zelf uitrekenen wat de gedevalueerde koopkracht van het biljet aan de hand van het aantal zegeltjes dat op de kaart zat geplakt nog aan restwaarde had.

freigeld-50m schwundgeld.jpg

Na de dood van Silvio Gesell in 1930 te Berlijn was de inflatie echter niet gestopt. Het Gesell principe leidde tot een uniek eenmalig procedé in het Oostenrijkse gehucht Worgl, waar destijds van de 4600 inwoners 400 geen baan hadden, en dit was de doelgroep van het experiment om biljetten van 1 en 5 Schilling te laten rouleren binnen de hiertoe bestemde doelgroep, waarbij door middel van toegevoegde zegels men precies kon uitrekenen hoeveel het biljet nog aan waarde vertegenwoordigde wegens de inflatie, door het aantal zegeltjes op het biljet in mindering te brengen op het oorspronkelijke uitgiftebedrag.

woergl-1schilling.jpg

woergl-5schilling.jpg

. Er werd voor 29.000 Schilling aan bankbiljetten gedrukt.

Doordat de lokale middenstand zich verbond met de overheid om de biljetten als betaling te accepteren, slaagde het experiment wonderwel. De werkeloosheid in Oostennrijk steeg landelijk met 10%, in Worgl daalde hij met 25%. Zodoende namen omringende gemeenten het Gesell systeem met zegeltjes over.

In 1933 werd door het Parlement van Oostenrijk het succesvolle systeem van Worgl verboden, daar al het notgeld ongeldig werd verklaard onder de bepaling dat alleen bankbiljetten van de Oostenrijkse Nationale Bank wettig betaalmiddel waren.

De Moraal van het verhaal: wanneer U een zegeluitsparing aantreft op een Duits of Oostenrijks Notgeldbiljet, dan weet u van het Silvio Gesell principe.