NEEM EENS EVEN DE TIJD VOOR DE BASIS

[grivnagozer]

5000 jaar geleden namen de Soemeriërs in Mesopotamië het wiskundige getal 60 als uitgangspunt voor al hun berekeningen. Het waren ook de Soemeriërs welke het eerste kaartje tekenden van hun omgeving, en om dit te doen werden de geographische lengtegraden vanuit het getal 60 aangegeven. Hoe lang je ergens over deed om er te komen, werd ook vanuit het getal 60 bepaald. En vandaar dat het uur 60 minuten telt.

Natuurlijk wisten we dit allemaal? Dit artikel gaat over de tijd, en daar moet je de tijd voor nemen, want de tijd die voortschrijdt kan wel eens verschillend zijn met alle kalenders die men in de wereld hanteert.

Lange tijd telde dus een uur 60 minuten, en verder bleef het ook zo, totdat een ander volk, de Egyptenaren besloot, dat er eigenlijk wel wat meer tijd nodig was om 1 dag te vulllen, waar de Mesopotamiërs rekenden dat 1 uur gelijk stond aan 1 dag. Het exacte tijdstip is onbekend, maar 3500 jaar geleden waren er in Egypte wijze mensen, welke bepaalden dat het gemakkelijk was de dag op te delen in 24 perioden. Het daglicht kreeg 12 delen en idem het nachtelijke.
De lengte van een Egyptisch uur veranderde met de dag: de nachten werden langer en de dagen korter, of andersom, al gelang het jaargetijde.

Egypte heeft niet echt hiermede gegoocheld, nee, de Babyloniërs nemen het stokje over. Rond 3000 voor Christus stelde dit volk vast dat het niet uitmaakt of de nacht kort of lang is, nee, alle 24 delen moesten even lang zijn voor een berekening te kunnen maken.

Het jaar 46 voor Christus was een raar jaar. Het is namelijk een jaar dat de tijd niet indeelbaar was. Het jaar is dan namelijk 445 dagen, omdat Julius Caesar niet opschoot met het instellen van een nieuwe kalender.
Die Romeinen hadden wel een kalendertje, maar deze liep falikant achter met de seizoenen! De lente die in maart zou moeten beginnen, viel in mei!

Tussen de vijfde en de eerste eeuw voor Christus was de kalender ingesteld op maan-maanden, en het duurde 29 1/2 dag eer je weer een nieuwe maan kon verwachten. Het jaar was dan wel vastgesteld op 12 maanden, en het nieuwe jaar begon op 1 maart.

1 maart was de dag dat de boeren met het nieuwe oogstjaar begonnen en dat de Romeinse Senatoren hun nieuwe periode ingingen. Het jaar telt nu 355 dagen, 10 dagen minder dan het zonne-jaar.

Om dat verschil weer op te heffen, werd er om het jaar een extra korte maand toegevoegd (de dertiende maand), maar dit leidde dan weer tot een jaar van 366 dagen, 1 meer dan het zonne-jaar telde.

maart: Mars, God van de Oorlog
april: Avrilius, nu gaan de knoppen aan de bomen open (APERIRE)
Mei: Maia, dochter van Atlas en godin van de vruchtbaarheid.
Juni: echtgenote van Jupiter
Juli: keizer Julius Caesar
September: SEPTEM = 7
Oktober: Octo = 8
November: Novem = 9
December: Decem = 10
Januari: Janus, God der Poorten
Februari: Februa, reinigings- en boetedoeningsfeesten.

In het jaar 153 voor Christus werd Januari de eerste maand, daar de Consuls nu hun nieuwe jaar ingingen.

Romeins:

Maandag: LUNAE DIES DAG VAN DE MAANGODIN LUNA
Dinsdag: MARTIS DIES DAG VAN DE OORLOGSGOD MARS
Woensdag: MERCURII DIES DAG VAN DE HANDELSGOD MERCURIUS
Donderdag: JOVIS DIES DAG VAN DE OPPERGOD JUPITER
Vrijdag: VENERIS DIES DAG VAN DE LIEFDESGODIN VENUS
Zaterdag: SABBATI DIES DAG VAN DE SABBATH
Zondag: DIES DOMINICUS DAG DES HEREN

Als Julius de Rubricon overtrekt, krijgen ook de tegenstanders hun dagbenamingen:

Germaans:

Maandag: Dag van de Maan
Dinsdag: Dag van TYR danwel TIW
Woensdag: DAG VAN WODAN
Donderdag: DAG VAN DONAR danwel THOR
Vrijdag: DAG VAN FREYA danwel FRIGG
Zaterdag: DAG VAN SATURNUS
ZONDAG: Dag van de Zon.

Julius Caesar gaf de Griekse astronoom Sosigenes de opdracht om de nieuwe kalender te ontwerpen. Het was Sosigenes die bepaalde dat het jaar 365 dagen moest hebben als zonne-jaar, met om de 4 jaar 1 etra dag, een schrikkeldag. Dat was gemakkelijk te bepalen, maar nu moest de afwijking worden berekend van de seizoenen en de datumweergave.
In 46 voor Christus krijgt Februari dan 23 extra dagen. Tussen November en December voegde Julius Caesar nog eens 67 dagen toe, in de vorm van 2 extra maanden. En zo was 46 voor Christus 445 dagen lang!

De Romeinen noemden het "Het jaar van de Verwarring". Januari viel als maand ergens midden in Maart, en de Lente begon eind Maart.

Nu komen de wiskundigen om de hoek kijken. Zij berekenen dat het jaar 0.0076 dagen te lang is, en als je zo eeuwenlang doorgaat, dan verlies je toch 10 dagen.. Ook Octavianus heeft daar niet aan gedacht toen hij gemakshalve de maand Augustus invoerde in de Juliaanse Kalender!

Paus Gregorius XIII heeft hiertoe in 1582 de Juliaanse Kalender herzien in een kalender, die Gregoriaans ging heten. Het ritme van de schrikkeljaren werd verfijnd, en zo was 4 oktober 1582 overgegaan in 15 oktober 1582. Ketterij! De Paus jat de Gelovigen 10 dagen van hun miserabel leven!

De meeste Roomskatholieke naties namen de Gregoriaanse kalender klakkeloos over. De Scandinavische landen en de Protestantse Duitse gebieden behielden de Juliaanse kalender, en gingen pas over op de Gregoriaanse in het jaar 1700. Engeland volgde in 1752 de Gregoriaanse kalender, en was daarmee de hekkensluiter. Tussen 1742 en 1752 geldt aldaar een andere Anglicaanse tijdsnotatie!

De Orthodoxe kerk bepaalde echter de Gregoriaanse kalender als laster, en zo bleven Rusland en Griekenland tot na de Eerste Wereldoorlog een aanzienlijk datumverschil.. en was de Russische Revolutie niet in Gregoriaans 1917, maar in Juliaans 1919 als datering!

Jalouzie was de reden dat Augustus 31 dagen kreeg van Octavianus. In 8 voor Christus werd de maand toegevoegd aan de kalender. Augusteus heette als maand voor die toevoeging SEXTILUS (DE ZESDE MAAND NA 1 MAART). Juli telde 31 dagen, en de zoon wilde niet voor pappie onderdoen, en zodoende kreeg de nieuwe maand ook 31 dagen, het logaritme 30-31 verstorend. En dat boetedoen en ritueel reinigen van alle Romeinen kon wel een dag minder, en zo ging Februari van 29 naar 28 dagen!

Wiskunde: je wordt er gek van.

Elke dag dat je leeft, is 0.00000002 seconden langer! De snelheidsvermindering van de aardasdraaiing is weliswaar een geringe om qua bioritme op te merken, maar na verloop van tijd wordt het effect duidelijk meetbaar.

In 1987 werd berekend door vooraanstaande mathematici dat in 1887 de dag 0.00073 seconden korter was, en als we dan een eeuw verder zijn, in 2087 (36525 dagen) dan is iedere dag 13 seconden langer.

De draaiing van de aardas wordt veroorzaakt door opgewekte wrijving der getijden, welke weer ontstaat door de magnetische aantrekkingskracht van de maan op het wateroppervlak.

Voor de uitvinding van de atoomklok liep overal op aarde de tijd niet gelijk. Men richtte de tijd in naar de draaiing van de aardas, welke zelf ook niet al te nauwkeurig valt te noemen. Je hebt dan wel een minimale remming door die getijden, maar soms draait de aarde sneller of langzamer vanwege de zwaartekracht.

Pas in 1967 kwam er door een internationale overeenkomst een einde aan de relatie tussen de draaiing van de aarde enerzijds en de tijdsnotatie anderszijds,

Een seconde is nu niet meer dan 86/400e deel van de dag, maar de tijd die een Caesium-atoom nodig heeft om 9192631770 keer te trillen!

Op 16 februari 1980 was er in India een totale zonsverduistering. Dat was niet de eerste, die was genoteerd op het grondgebied der Mesopotamiërs, alwaar net een veldslag plaatsvond tussen de Lydiërs en de Meden. Het was voor hen een godsteken en hiertoe werd een vredesovereenkomst getekend. Astronomen gingen op deze 16 februari 1980 berekenen wanneer dat wel geweest zou zijn. Ze kwamen uit op 28 mei 585 voor Christus. En vanaf deze datum start nu de officiële geschreven wereldgeschiedenis.

[grivnagozer]

De oud Chinese kalender bestaat uit 24 perioden die ieder ongeveer een 1/2 maand lang zijn. Elk jaar worden ze apart afgekondigd ergens in februari!

Gregoriaans/ CHINEES

0502-1902 LI CHUN LENTE BEGINT
1902-0503 YU CHUN REGEN
0503-2003 JING ZHE ONTWAKEN DER INSECTEN
2003-0404 CHUN FEN BEGIN LENTE
0404-2004 QUING MING HELDER EN LICHT
2004-0505 GU YU GRAANREGENS
0505-2105 LI XIA ZOMER BEGINT
2105-0506 XIAO MAN ARENVORMING
0506-2106 MANGH ZHONG GRAAN IN AAR
2106-0707 XIA ZHI ZOMERZONNEWENDE
0707-2307 XIAO SHU LICHTE WARMTE
2307-0708 DA SHU GROTE WARMTE
0708-2308 LI QIU HERFST BEGINT
2308-0709 CHU SHU EINDE VAN DE WARMTE
0809-2309 BAI LU WITTE DAUW
2309-0810 QUI FEN HERFST BEGINT
0810-2310 HAN LU KOUDE DAUW
2310-0711 SHUANG ZHIANG RIJP KOMT
0711-2211 LI DONG WINTER BEGINT
2211-0712 XIAO XUE GERINGE SNEEUW
0712-2212 DA XUE ZWARE SNEEUW
2212-0601 DONG ZHI WINTERZONNEWENDE
0601-2101 XIAO HAN GERINGE KOUDE
2101-0502 DA HAN GROTE KOUDE

Af en toe wordt er aan de oud-Chinese kalender een periode van 14 dagen toegevoegd om gelijk te blijven lopen. De kalender was gebaseerd op de omloop van de aarde ten opzichte van de zon en de maan. In China zelf wordt deze kalender niet meer gebruikt, maar wel in andere Aziatische landen!

[grivnagozer]

De Hebreeuwse kalender begint in het jaar 3761 voor Christus, wat volgens het Joodse geloof de scheppingsdatum van de wereld is.
De Joden voegen er periodiek een extra maand aan toe! Deze heet de Eerste Adar.

Gregoriaans

09-10 TISHRI 30 DAGEN
10-11 HESHVAN 30 OF 29
11-12 KISLEV 29 OF 30
12-01 TEVET 29
01-02 SHEVAT 30
02-03 ADAR 29 EN 30 DAGEN IN SCHRIKKELJAAR
03-04 NISAN 30
04-05 IYAR 29
05-06 SIVAN 30
06-07 TAMMUZ 29
07-08 AV 30
08-09 ELUL 29

[grivnagozer]

De Mohammedaanse kalender begint met het jaar 622 na Christus halverwege september, waarin de profeet Mohammed van Mekka naar Medina reist.

GREGORIAANS

SEPTEMBER RAMADAN 30 DAGEN
OKTOBER SHAWWAL 29
NOVEMBER DHU AL-QU'ADAH 30
DECEMBER DHU AL-HIJAH 29 OF 30
JANUARI MUHARRAM 30
FEBRUARI SAFAR 29
MAART RABI I 30
APRIL RABI II29
MEI JUMADA I 30
JUNI JUMADA II 29
JULI RAJAB 30
AUGUSTUS SHA'BAN 29

[grivnagozer]

De Thaise kalender is helemaal raar voor ons Westerlingen.

Tot 1888 werd de Thaise maankalender gehanteerd. Men stapt dan over naar de Thaise zonkalender, die verwant is met de Gregoriaanse kalender.

Eind goed, al goed?

Nou nee, in april is het Songkranfestival, en voor 1941 begon het Thais nieuwjaar op de eerste dag in April dat dat festival wisselend gehouden werd. Men hanteert de jaarnotatie naar de Boeddhistische kalender, met afhankelijk van de regio ook de CHULA SAKARAT kalender en de RATTANAKOSIN SAKARAT kalender.

RATTANAKOSIN is het eiland van het Koninklijk paleis in Bangkok, en begint met het jaar 1782, toen de CHAKRI-DYNASTIE gevestigd werd. We zien de RATTANAKOSIN uitsluitend bij koning RAMA V (1868-1910)muntslag.

CHULA begint in 639 na Christus wanneer BUPPASORANHAN, een Boeddhistische aartsvader, de Birmese troon veroverd. Zodoende begint dan het jaar 1 CHULA SAKARAT.

We zien deze jaartelling bij Myanmar en ook bij KONING RAMA V staan.

De Boeddhistische kalender begint met de dood van Siddhartha Gautama Buddha, d.w.z. 543 voor Christus bij de Theravada-Boeddhisten. In Laos, Thailand,Cambodja, Myanmar, Sri Lanka voorkomend op paspoorten en officiële documenten

2010 is overal 2553 als jaartal, behalve in Sri Lanka, zijnde 2554.

[grivnagozer]

De Tibetaanse kalender, welke ook in Bhutan en Nepal wordt gehanteerd, is een lunasolaire danwel maankalender. Het kent 12 a 13 maanden, en wordt jaarlijks door monniken berekend.

In 255 na Christus wordt de eerste koning van Tibet geboren, ene TOTORI NYANTSEN. Dit is het startjaar 1 voor de jaartellingen op munten en bankbiljetten.

Het 20ste-eeuwse papiergeld van Tibet gaat uit van hoofdtelwoorden als jaartalweergave.

1659 als biljetweergave is 1659 + 255 -1 = 1913 Gregorius kalender! In 1658 riep de dertiende Dalai Lama Tibet uit als onafhankelijk van China.

Vanaf de tweede helft van de twintigste eeuw verschuift door de politiek de jaartelling, waarbij het startjaar 127 voor Christus is. Koning NYATRI TSENPO gaat dan op de troon zitten.

Dit betekent dat 2010 samenvalt met het Tibetaanse jaar 2137.

Tibetanen rekenen met perioden van 12 jaar, en dit noemen ze de RAB BYUNG- CYCLUS, de volgorde van dieren die zich melden bij Boeddha, te beginnen met het jaar 1027 na Christus. Dan wordt het jaar 2010 ineens 984, terwijl de maand februari de eerste maand is.

De spreekwijze is echter Rab Lo 928 = 1954; Rab Lo 984= 2010.

Toen men begon met munten slaan, zie je ook nog wel eens als datum
Rab Byun 15 lo 43 staan, wat staat voor de 43ste jaar in de vijftiende Rab Byung.

16 lo 58 is 1658 = 1912/ 1913 Gregorius, en dit zijn de tijdsaanduidingen op de eerste bankbiljetten van het gebied.

[grivnagozer]

Besluit.

U ziet het: het heeft een hele tijd geduurd eer u de tijd heeft om de tijdnotaties tijdig in uw geheugenpan te zetten, opdat er geen tijd te verliezen valt de tijd op de al dan niet tijdelijke munthouder te noteren.

[koenmunten]

Jemig daar moet ik eens de tijd voor nemen...
Kon je niet slapen Griv?

Griv: veel te warm voor! Ben 06.00 uur erin gekropen en 13.00 uur eruit gegaan..

[grivnagozer]

Hoop dat er tijdig de tijd wordt genomen door dit artikel eens te lezen