2 munten met een gat erin die er niet in horen

[hierm]

]Ik heb 2 munten gevonden in een grote verzameling belgische munten. In beide munten zit een gat precies in het midden.
Zijn deze gaten er later in gemaakt of is er een verkeer muntplaatje gebruikt?

gr
Ina

2014-08-31 13.21-horz.jpg

2014-08-31 13.21-horz.jpg

[Lotus07]

Ziet er uit als een stel gaten die er later in zijn gemaakt. Bij de eerste munt is de kleur van het metaal in het gat anders als bij het muntoppervlak. In het gat is het namelijk wat zilverkleuriger en het muntoppervlak oogt geelachtig (komt door het patina), dus het lijkt mij logisch dat dat gat er later in is gemaakt.
Het gat van de tweede munt ziet er vrij slordig uit. Het lijkt alsof dit gat gemaakt is met een priem, spijker of zoiets dergelijks. Hierbij denk ik ook dat dit gat er later in is gemaakt (bij het gat van de eerste munt is de afwerking trouwens ook niet zo mooi, dit duidt denk ik ook op het feit dat dit gat er later in is gemaakt).
Ik heb me eens door iemand laten vertellen dat de Belgische munten die met een gat zijn geslagen (geldt ook voor munten met een gat van andere landen) dit gat hebben, omdat in de tijd dat die munten geslagen werden, veel mensen nog geen portemonnee hadden. Zo konden ze hun geld bij zich dragen door de munten een touwtje aan elkaar vast te knopen.
Persoonlijk denk ik dat deze munten gebruikt werden als bedeltje of hanger, want oorspronkelijk werden deze twee type munten niet met een gat geslagen.

[janssenfrank]

Bij de bovenste munt (de 10 centime) denk ik dat het gat later is aangebracht, maar bij de tweede munt ben ik daar niet zo zeker van, omdat er rond het gat een soort ring lijkt te zitten. Zoiets als je ook ziet bij de centen van Nederlands Indië. Alleen: waarom er in deze munt een gat zou moeten zitten weet ik ook niet.

[rtholen]

Beide exemplaren vertonen, zonder enige twijfel, een gat wat later is aangebracht.

[dutchgalego]

Eigenlijk is het wel jammer dat munten met gaten die er niet in horen zo vaak voorkomen. Ik heb een "black box" waar ik deze slachtoffers van menselijk waanzin veilig opberg, al is hun waarde nihil. .

[Martin]

Munten die uit de roulatie zijn hebben geen echte 'waarde' meer of eentje die nihil is (b.v. bij de invoering van de 'nieuwe' Franse franc). Vaak begonnen ze dan een tweede leven. Zo kun je ze tegenkomen in klokken waar ze werden gebruikt als 'stop' voor de gewichten-ketting of -koord. Nog vaker duiken ze op nadat ze zijn gebruikt als onderlegring in machines of meubels. De muntjes lagen (vaak letterlijk) op straat. Boor er een gat in en het is even effectief en goedkoper dan een nieuwe onderlegring!
Gewoon een teken dat het geld leeft en gebruikt kan worden, ook als het geen betaalmiddel meer is.

Dat Belgen zo hun geld meedroegen i.p.v. in een portemonnee lijkt me niet voor de hand liggend. Ook zij hadden een broekzak om hun geld in op te bergen. In een winkel lijkt het me een heel gedoe om te moeten liggen klooien met een veter kleingeld en het touwtje zou ook erg snel doorslijten door de scherpe randen. Als ze als bedeltje of zo worden gebruikt dan zit het gaatje meestal aan de rand of wordt er een oogje aangezet.
In mijn ogen werk van een spaarzame doe-het-zelver. Daardoor een stuk numismatische geschiedenis en als zodanig een waardevol erfgoed; niets om honend af te doen als waardeloos.

Martin

[Jan W]

Munten die uit de roulatie zijn hebben geen echte 'waarde' meer of eentje die nihil is (b.v. bij de invoering van de 'nieuwe' Franse franc). Vaak begonnen ze dan een tweede leven. Zo kun je ze tegenkomen in klokken waar ze werden gebruikt als 'stop' voor de gewichten-ketting of -koord. Nog vaker duiken ze op nadat ze zijn gebruikt als onderlegring in machines of meubels. De muntjes lagen (vaak letterlijk) op straat. Boor er een gat in en het is even effectief en goedkoper dan een nieuwe onderlegring!
Martin

Grappig. Een oom en tante hadden een oud kabinet waarvan de deuren draaiden op 2,5 cent muntjes met een gat erin. Een snelle en simpele oplossing om de deuren niet te laten klemmen en soepel te laten lopen (anders draaiden ze hout op hout). En natuurlijk een goedkope oplossing, je was voor 5 cent klaar.

Ik ben het trouwens wel eens met de eerder gemaakte opmerkingen dat in beide Belgische muntjes de gaten later zijn aangebracht. Dat in allerlei reguliere Belgische munten ook een middengat zat is inderdaad wel apart. Wie draagt nu een streng munten aan een touwtje? Misschien deden ze dat wel om materiaal te besparen of om duidelijk te maken dat het kleingeld was (zodat je in het donker niet een 25 centimes munt aannam voor een 2 Frank munt)?

In de tweede wereldoorlog zijn in Nederland nog ontwerpen gemaakt van de 1 en 2,5 zinken cent met een gat erin. Die ontwerpen hebben het niet gehaald. In Nederlands-Indië kenden ze tussen 1913 en 1922 wel een rond 5 cent muntje met een gat erin en later, tussen 1936 t/m 1945, ook de 1 cent met een gat.

[dutchgalego]

Zo te lezen, ligt het in de lijn der verwachtingen dat ik nog meer munten met gaten aan mijn verzameling zal toevoegen.

Trouwens, ik zou nooit een munt als "waardeloos" betitelen.

[lepeis]

Ook in Nederland was dit niet ongebruikelijk.
M.n. in de tweede wereldoorlog toen koper geld niet meer gebruikt mocht worden werden ze op allerlei manieren gebruikt.
Veel voorkomend was, na het aanbrengen van een gat, als wieltje aan het stokje waar een kousje mee omhoog en naar beneden gedraaid kon worden in een olielamp of oliestel voor koken.
Dit was een zwak punt en brak regelmatig af. Er was geen geld voor een nieuwe olielamp dus werd een cent een 2 1/2 cent of zelfs een gasmuntje erop gesoldeerd.

[Aernout]

Dat in allerlei reguliere Belgische munten ook een middengat zat is inderdaad wel apart. Wie draagt nu een streng munten aan een touwtje? Misschien deden ze dat wel om materiaal te besparen of om duidelijk te maken dat het kleingeld was (zodat je in het donker niet een 25 centimes munt aannam voor een 2 Frank munt)?

Een ander verhaal dat hier de rond doe is nadat de eerste koper-nikkelen munten hun intrede deden vanaf 1860. Er veel commotie was dat deze munten zilverkleurig waren, maar geen zilver bevatten. Men was immers gewoon dat geel = goud, grijs = zilver en rood = koper was. Deze koper-nikkelen munten werden tot zelfs in het parlement toe 'bastaard munten' genoemd. En er moest iets aangedaan worden. In Belgische normen kan zoiets natuurlijk wel duren. Maar vanaf 1900 werden dus koper-nikkelen (grijze munten die geen zilver bevatten) een gat in gemaakt om hun "waardeloosheid" te benadrukken. (= iets met een gat in heeft meestal geen waarde meer, bv. op een trein een conducteur die gaatjes knipt in je ticket zegt al genoeg over dat ticket).

De gaten-voor-de-touwtjes-theorie speelde meer een belangrijkere rol in Belgisch Kongo dan dat het deed in België zelf. In 'den Congo' was het niet evident om als lokale bevolking een portemonnee of een broek met zakken te hebben, terwijl men in Belgisch wel broekzakken had

mvg,
Aernout

[Jan W]

Ook in Nederland was dit niet ongebruikelijk.
M.n. in de tweede wereldoorlog toen koper geld niet meer gebruikt mocht worden werden ze op allerlei manieren gebruikt.
Veel voorkomend was, na het aanbrengen van een gat, als wieltje aan het stokje waar een kousje mee omhoog en naar beneden gedraaid kon worden in een olielamp of oliestel voor koken.
Dit was een zwak punt en brak regelmatig af. Er was geen geld voor een nieuwe olielamp dus werd een cent een 2 1/2 cent of zelfs een gasmuntje erop gesoldeerd.

Ik heb nog zo'n nikkelen warmhouder ergens liggen (met van die rode mica glaasjes erin). Ook hier is het wieltje afgebroken en vervangen door een aangesoldeerd muntje, in dit geval een halve cent.

[elbee]

Fijne discussie hier, nu weet ik toch al iets meer.
Ik heb er ook zo eentje, zie foto.
Dat het gat er er later pas is ingemaakt leek mij bij mijn exemplaar al duidelijk.
Mvg, Ben