N.a.v. een discussie die ik met George_III aan het voeren ben en waar hij mij o.a. om advies vraagt en zich afvroeg wat de slagaantallen van de Deventer noodmunten 15 Oc 78 geweest zouden zijn ben ik aan het rekenen geslagen. Hier mijn antwoord op de vraag van George_III die jullie wellicht ook wel interessant zullen vinden. Als uitgangspunt is gebruikt het artikel van H.K. Berghuijs: De noodmunten van de stad Deventer 1578 en 1672
Uit de tekst van Berghuijs maak ik zelf ook op dat de emissie van 12 November identiek is aan die van 28 October. Dus inderdaad zou de muntslag overeen moeten komen met 800 daalders. Mits er geen officiële documenten bestaan dat het exacte aantal vermeld rest er ons inderdaad niets anders dan de aantallen te schatten. De vraag nu is hoeveel stuivers een daalder waard was? Dit varieerde namelijk gedurende het verstrijken van de tijd.
Op de eerste bladzijde van het artikel van Berghuijs leest men:
De waarde van 44 stuivers heeft men uit een document uit die tijd in het Deventer stadsarchief gehaald waarvan een gedeelte van de tekst is overgenomen op de tweede bladzijde. Dit strook ook met de informatie gegeven in http://www.isgeschiedenis.nl/archiefstu ... gelvlucht/ dat het volgende zegt:Hiertoe werden in Juni 1578 noodmunten geslagen, daalders, halve en kwart daalders, welke een waarde hadden van resp. 44, 22 en 11 stuivers.
Ik heb tevergeefs geprobeerde een overzicht te vinden dat laat zien hoe de waarde van de daalder sinds ca. 1560, toen de daalder inderdaad 30 stuivers waard was, in de loop der tijd veranderde. Die grafieken zullen er ongetwijfeld zijn.In 1586 besloten de Staten-Generaal – waarin de gewesten waren vertegenwoordigd – om iets te doen aan de monetaire wanorde. Bepaald werd dat de daalder voortaan niet meer dan 45 stuivers waard mocht zijn. Dit betekende dat de gulden sinds 1540 circa 40 procent van zijn waarde had verloren.
Ik zou voor de schatting dus uitgaan van 44 stuivers i.p.v. 30 stuivers. Verder is het altijd al zo geweest dat lagere denominaties meestal in grotere aantallen werden geslagen. De mensen zijn door de eeuwen heen in weze altijd arm geweest hoewel men zich tegenwoordig rijk rekend zeker als men de persoonlijke situatie vergelijkt met die van mensen in derde wereld landen. Maar dat is jezelf voor de gek houden want men kan niet zomaar de situatie van mensen in verschillende landen met elkaar vergelijken. Dit is een van de redenen dat globalisering of op kleinere schaal de introductie van de euro een fiasco is of is geworden. (P.S. Deze laatse opmerking is mijn persoonlijke mening!)
Uitgaande van de aantallen in het bezit van het museum "De Waag" in 1834 (dit doet vermoeden of suggereert dat de aantallen nu anders zouden zijn) zou de verhouding ongeveer zijn geweest:
4:2:1:1/2 => 1922
4244:4254 = 1/2 : 1/3 : 1 : 1Wat slagaantallen betreft kom ik dus uit op een schatting van:
[(4 stuivers x 1/2) + (2 stuivers x 1/3) + (1 stuiver x 1) + (1/2 stuiver x 1)]*) a = 2 emissies x 400 daalders x 44 stuivers/daalder = 35200 stuivers
oftewel a = 35200/(25/6) = (35200 x 6)/25 = 8448
Deventer noodmunt 15 Oc 78[tab=30]Schatting slagaantallen
[tab=41]1/2 stuiver[tab=145]8448
[tab=46]1 stuiver[tab=155]8448
[tab=46]2 stuivers[tab=150]2816
[tab=46]4 stuivers[tab=150]4224
Met vriendelijke groet,
Tristán
P.S. Voor het slagaantal van de 4 stuivers dat groter is dan die van de 2 stuivers heb ik vooralsnog geen verklaring.
*) 2 + 2/3 + 1 + 1/2 = 12/6 + 4/6 + 6/6 + 3/6 = 25/6
