Leiden Noodmunt (papier)

[bas145]

Tijdens het beleg van Leiden door de Spanjaarden in 1574 werden papieren noodmunten vervaardigd om de lokale economie te laten draaien. Als echtheidsteken kregen de munten een stempeltje (een klop) voorstellend de Hollandse leeuw.

[neozion]

leuk dat je dit hebt gedeeld. Dit soort noodmunten zie je weinig tot nooit.

Heb je meer info? Dikte, diameter en gewicht?

[Arjena3]

Ik verzamel noodgeld, wat super om dit te zien :-)

[neozion]

Ik verzamel noodgeld, wat super om dit te zien :-)

haha, eindelijk iets dat we beide in onze verzameling zouden willen.

[koenmunten]

Schitterend muntje hoor!!!

[Arjena3]

Ik verzamel noodgeld, wat super om dit te zien :-)

haha, eindelijk iets dat we beide in onze verzameling zouden willen.

echt wel !

[Pim]

is deze echt van papier?!?!

Hoe komt het dat ie er dan nog zo goed uitziet?

[neozion]

is deze echt van papier?!?!

Hoe komt het dat ie er dan nog zo goed uitziet?

Moet je meer zien als geperst papier dat met een soort lijm is doordrenkt.
Ik heb hier ook van dat soort munten, ze zijn vaak net zo hard als een zinken munt.

[bas145]

Dank!
Diameter en gewicht heb ik nog niet helaas. Moet eerst nog investeren in een weegschaal maar koop liever munten... haha
Wat ik erover gelezen heb is dat de Noodmunten van papier uit leiden gemaakt zijn uit oude bijbels.
Dit maakt het voor mij dan weer extra speciaal.

[neozion]

Dank!
Diameter en gewicht heb ik nog niet helaas. Moet eerst nog investeren in een weegschaal maar koop liever munten... haha
Wat ik erover gelezen heb is dat de Noodmunten van papier uit leiden gemaakt zijn uit oude bijbels.
Dit maakt het voor mij dan weer extra speciaal.

Belegerde steden moesten wel de garnizoenen kunnen betalen, de gebruikelijke metalen werden vaak al gebruikt voor de wapens, dus je hield weinig meer over. Dus dan de bijbels maar slopen om daarvan geld te kunnen maken.

Je zien vaak ook noodgeld gemaakt van het tafelzilver. daar knipte ze stukken vanaf die geslagen werden tot munten in de raarste vormen. Erg leuk verzamelgebied.

in Julich, tijdens het beleg van 1610 werd daar zo ongeveer al het zilver en goud in de stad gebruikt om het in stukken te knippen en van stempels voorzien.
tijdens het beleg van 1621 werd wederom hetzelfde gedaan. Helaas is dat noodgeld net zoals al het noodgeld van belegeringen schaars en extreem duur.

[JO3023]

Dank!
Diameter en gewicht heb ik nog niet helaas. Moet eerst nog investeren in een weegschaal maar koop liever munten... haha
Wat ik erover gelezen heb is dat de Noodmunten van papier uit leiden gemaakt zijn uit oude bijbels.
Dit maakt het voor mij dan weer extra speciaal.

Hallo allen,

Uit een opengevallen papieren Leidse noodmunt is uit onderzoek gebleken dat de ronde stukjes papier géén bijbelse teksten bevatte. Nu weet ik niet meer waar ik deze informatie gelezen heb. Zeer waarschijnlijk in het boekje "Geslagen in Leiden" van de heer B.H.J. Te Boekhorst. Overigens beweer ik hiermee dus niet dat er NOOIT papier uit oude bijbels is gebruikt.

In de Volkskrant is in 2005 overigens een leuk algemeen stukje geschreven door de heer Ben van Raaij met als titel Geklopt in een benauwde veste

Met vriendelijke groet,
Tristán

[bas145]

Dank!
Diameter en gewicht heb ik nog niet helaas. Moet eerst nog investeren in een weegschaal maar koop liever munten... haha
Wat ik erover gelezen heb is dat de Noodmunten van papier uit leiden gemaakt zijn uit oude bijbels.
Dit maakt het voor mij dan weer extra speciaal.

Hallo allen,

Uit een opengevallen papieren Leidse noodmunt is uit onderzoek gebleken dat de ronde stukjes papier géén bijbelse teksten bevatte. Nu weet ik niet meer waar ik deze informatie gelezen heb. Zeer waarschijnlijk in het boekje "Geslagen in Leiden" van de heer B.H.J. Te Boekhorst. Overigens beweer ik hiermee dus niet dat er NOOIT papier uit oude bijbels is gebruikt.

In de Volkskrant is in 2005 overigens een leuk algemeen stukje geschreven door de heer Ben van Raaij met als titel Geklopt in een benauwde veste

Met vriendelijke groet,
Tristán

Interessante informatie!
Zal eens kijken of ik dat boekje kan vinden.
Vind het artikel van de Volkskrant trouwens ook erg interessant!
Zelf kwam ik dit artikel tegen over de belegering van Leiden met ook een mooie afbeelding van een papieren noodmunt : http://www.provincialehistorie.nl/de-be ... an-leiden/

[Patrickp_nl]

...
Moet je meer zien als geperst papier dat met een soort lijm is doordrenkt.
...

Helaas moet ik dit corrigeren.
De papieren munten zijn gemaakt uit 6 lagen geschept papier, dat vóór het persen nat gemaakt werd. Door de samenstelling van het papier uit die tijd, en het persen in een muntpers, ontstond karton zo hard als metaal.
De opmerking over het feit dat het geen bijbels zijn is waar. Ook bij mij is de bron van deze informatie niet meer helder. Het betreft boeken die op voorraad lagen in een drukkerij in Leiden, die hoofdzakelijk kerkelijke boeken drukte. Vandaar de verwarring... In de overlevering zijn het bijbels geworden... Ook heb ik teksten gezien dat het kaften zouden zijn, dat is ook onzin.
Ik heb zelf ook een kwartje in mijn collectie. Mijn exemplaar is een klein beetje beschadigd, waardoor je vanaf de zijkant de laagjes papier ziet zitten. Uitermate zeldzaam, edoch het afgebeelde kwartje is wel de meest voorkomende waarde die je tegenkomt. Meestal onbetaalbaar. Laatst had Lyn Knight, Memphis er een in de veiling. Startprijs US$ 800. Afslag op US$3.000!
http://new.lynknight.com/ShowAuctionDet ... _Id=224895
Bij mijn onderzoek voor de catalogus kwam ik deze tegen. Ik kan je zeggen, 37 mm diameter, kippenvel!

20 stuivers 1574 GOD BEHOEDE vz origineel.jpg

[Patrickp_nl]

Mijn exemplaar... Beetje gehavend, maar ik ben er erg content mee!

Gemeente Leiden 80 jarige oorlog.5 Stuivers.1574.AVNL.-.-.3750.vz.JPG

Gemeente Leiden 80 jarige oorlog.5 Stuivers.1574.AVNL.-.-.3750.kz.JPG

Vanaf de zijkant gescand...

Gemeente Leiden 80 jarige oorlog.5 Stuivers.1574.AVNL.-.-.3750.dt1.JPG

[Patrickp_nl]

Wat achtergrond literatuur uit de tijd...

Leiden 1574 b.jpg

Leiden 1574.jpg

[neozion]

Dank patrick voor de aanvulling en de correcties. Nooit te oud om te leren.

[JO3023]

Mooi exemplaar die u daar heeft Patrickp_nl en interesante informatie. Ook de scan van de zijkant is uitstekend gelukt. Uit welk of welke boeken komen overigens de 2 bladzijden die u laat zien?

De opbrengst van $3,000.00 voor de noodmunt die door Lyn Knight is geveild is buiten alle proporties. Ten eerste vind ik het exemplaar geen EF en ten tweede is deze de opbrengst bij lange na niet waard. Degene die deze munt kocht heeft blijkbaar geld te over. Het andere exemplaar dat u laat zien met een diameter van 37 mm is een mooi ding maar betreft een niet-autentiek stuk. Ook deze niet-autentieke stukken worden mijns inziens te duur betaald als ik naar de prijsindikatie kijk opgegeven in de Catalogus van de Nederlandse munten van Jan C. van der Wis en Tom Passon. Nogmaals iemand die geld te over heeft kan rustig dat soort bedragen betalen. Maar bij dergelijke bedragen voor dit type noodmunten geld dat als de koper ooit de munt weer wil doorverkopen om er andere munten van te kopen dan krijgt hij of zij het betaalde bedrag er nooit meer voor terug.

Met vriendelijke groet,
Tristán

[JO3023]

...
Moet je meer zien als geperst papier dat met een soort lijm is doordrenkt.
...

Helaas moet ik dit corrigeren.
De papieren munten zijn gemaakt uit 6 lagen geschept papier, dat vóór het persen nat gemaakt werd. Door de samenstelling van het papier uit die tijd, en het persen in een muntpers, ontstond karton zo hard als metaal.
De opmerking over het feit dat het geen bijbels zijn is waar. Ook bij mij is de bron van deze informatie niet meer helder. Het betreft boeken die op voorraad lagen in een drukkerij in Leiden, die hoofdzakelijk kerkelijke boeken drukte. Vandaar de verwarring... In de overlevering zijn het bijbels geworden... Ook heb ik teksten gezien dat het kaften zouden zijn, dat is ook onzin.
Ik heb zelf ook een kwartje in mijn collectie. Mijn exemplaar is een klein beetje beschadigd, waardoor je vanaf de zijkant de laagjes papier ziet zitten. Uitermate zeldzaam, edoch het afgebeelde kwartje is wel de meest voorkomende waarde die je tegenkomt. Meestal onbetaalbaar. Laatst had Lyn Knight, Memphis er een in de veiling. Startprijs US$ 800. Afslag op US$3.000!
http://new.lynknight.com/ShowAuctionDet ... _Id=224895
Bij mijn onderzoek voor de catalogus kwam ik deze tegen. Ik kan je zeggen, 37 mm diameter, kippenvel!

20 stuivers 1574 GOD BEHOEDE vz origineel.jpg

Dit is heet exemplaar wat het Rijksmuseum in Amsterdam in zijn collectie heeft.

https://www.rijksmuseum.nl/nl/collectie/NG-VG-4-76

Wat achtergrond literatuur uit de tijd...

Leiden 1574 b.jpg

Leiden 1574.jpg

En deze tekst komt uit een lofdicht uit 1630 van Joost van den Vondel op het papieren noodgeld uit het beleg van Leiden dat ook in het bezit is van het Rijksmuseum.

https://www.rijksmuseum.nl/nl/collectie/RP-P-OB-79.593

In http://www.dbnl.org/tekst/vond001dewe03 ... 1_0045.php is het lofdicht in zijn geheel te downloaden. Het gedeelte dat over de noodmunten van Leiden gaat kan men vinden op blz. 329

Gr,
Tristán

[JO3023]

Dit is overigens mijn recentelijk aangeschaft exemplaar:


click image upload


how to use print screen

Diameter 29 mm, gewicht volgens de veilinghuis 1.14 g.

Gr,
Tristán

[spatbord]

Dat is een schitterend exemplaar! Beduidend beter dan het andere exemplaar dat Schulman in de veiling had.
Dit is mijn exemplaar, minder mooi en een stuk lichter met 0.77 gram.

2_32_3-1574front.JPG

2_32_3-1574back.JPG

[LUC]

Wat goed dat je deze topic van 2013 uit de kast haalt Tristan.
Een papieren munt... nog nooit gezien. En dat de mensen dat aanvaarden toen als (nood)geld dat is straf.
ik heb wel al eens gehoord van porselein munten, maar van papier.... dat moet toch enorm zeldzaam zijn ?
Als je bedenkt dat die papieren munt zoveel eeuwen overleeft heeft, dan moet jou munt van kwaliteit zeer hoog zijn want vele metalen munten van die tijd zijn zo goed niet bewaard gebleven vind ik.
Nogmaals tof dat je deze topic terug uit het stof haalde en dat je bijzondere aanwinst met ons wilde delen.
Vriendelijke groeten Luc.
Ps: ik denk voor een verzamelaar van noodgeld gedurende de 80 jarige oorlog moet dit jou vast en zeker plezier doen
om deze bij jou collectie bij te voegen.

[JO3023]

Had ik geld te over spatbord dan had ik waarschijnlijk dat andere exemplaar van de Schulman veiling ook gekocht. Die had ik dan voorzichtig uit elkaar gehaald om een kijkje aan de binnenzijde te kunnen nemen. Dit exemplaar is inderdaad beduidend beter dan het andere exemplaar maar de prijs is er dan ook naar. Jouw examplaar is zeker de slechtste niet die ik gezien heb en mag er ook best wel wezen.

De beter bewaarde exemplaren van dit soort munten LUC zou men inderdaad als vrij zeldzaam kunnen bestempelen. Aan de andere kant heb ik de afgelopen jaren dit soort munten toch regelmatig voorbij zien komen tijdens veilingen. Het is inderdaad een munt dat ik al sinds enige tijd in mijn verzameling had willen hebben temeer daar ik ook het zilveren exemplaar heb. Soms verbaas ik mij ook over het feit dat een aantal van dit soort munten de tand des tijds goed hebben weten te doorstaan. neozion heeft in dit tema ook aangegeven dat ze "vaak net zo hard als een zinken munt" zijn. Hoewel ik dit best wil geloven zal ik dit niet op mijn munt uittesten. Wat mij bij dit soort munten meer zorgen baart is dat als ze niet goed (genoeg) bewaard worden ze beschadigen (een voorbeeld is het andere exemplaar dat tijdens de veiling van Shulman is geveild (zie hieronder): https://www.sixbid.com/browse.html?auct ... ot=2465203). Zilvervisjes en motten zullen er dol op zijn want ze lijken vaak aangevreten.



Gewicht van dit exemplaar 1.12 g.

Gegroet,
Tristán

[JO3023]

Dat is een schitterend exemplaar! Beduidend beter dan het andere exemplaar dat Schulman in de veiling had.
Dit is mijn exemplaar, minder mooi en een stuk lichter met 0.77 gram.

Wat is overigens de diameter van jouw munt spatbord?

Gr,
Tristán

[spatbord]

Wat is overigens de diameter van jouw munt spatbord?

Gr,
Tristán

De diameter is ongeveer 30 mm.

[LUC]

temeer daar ik ook het zilveren exemplaar heb.

Tristan is het ook mogelijk om een foto te plaatsen van de zilveren "versie".
Misschien is deze voor de meeste leden wel bekend, niet voor mij, maar door dit Nederlands forum begin ik stilletjes aan interesse te krijgen voor jullie numismatiek erfgoed, maar het zou ook wel in deze topic een mooie afsluiter zijn denk ik.
Vriendelijke groeten Luc.